Το προσφυγικό Λαογραφικό Μουσείο Ραφήνας « Το σπίτι της Τρίγλιας » είναι ξεχωριστό  στο είδος του καθώς στεγάζεται σε αυθεντικό προσφυγικό οικισμό, στο κέντρο της πόλης, που ο Δήμος Ραφήνας πέτυχε  να περιέλθει στην δικαιοδοσία του το 1999. Εγκαταστάθηκε και εξοπλίστηκε με παραδοσιακά αντικείμενα ή ακριβή αντίγραφα τους και με υλικό τεκμηρίωσης . Λειτουργεί με ευθύνη του Συλλόγου Τριγλιανών Ραφήνας. Στα τρία δωμάτια του σπιτιού -τον αντρέ, τη μεγάλη κάμαρη και το κουζινάκι-, «φιλοξενούνται» όσα αντικείμενα συγκεντρώθηκαν από δωρεές και από κάποιες αγορές.

 Σε απόσταση 1 χλµ. περίπου δυτικά από το λιµάνι ,με μέτωπο επί της Λεωφόρου Φλέμιγκ, βρίσκεται το Ρωμαϊκό Βαλανείο. Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό δείγµα του γνωστού τύπου λουτρών  που αναπτύχθηκε στην Ελλάδα κατά την περίοδο των Ελληνιστικών – Ρωµαϊκών χρόνων (4^ος  – 1^ος  π.χ). Συνίσταται από τον κεντρικό χώρο µε τις λουτρικές λεκάνες, που διαθέτει αψιδωτή δόµηση, τους χώρους µε τα υπόκαυστα – ρωµαϊκό σύστηµα παραγωγής θερµότητας και άλλους βοηθητικούς (πισίνα για κρύο λουτρό, χώρος αναµονής κ.λ.π. Το βαλανείο συνδέεται µε ένα εκτεταμένο σύστηµα ύδρευσης από πηγές σε µακρινή απόσταση, πιθανώς στον ορεινό όγκο της Πεντέλης.

Στο ύψος της λεωφόρου Χρυσοστόμου Σμύρνης 10  βρίσκεται ο λόφος του Οχυρού , 60 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Ο λόφος καλύπτεται από δασική βλάστηση, όπου κυριαρχεί η χαλέπιος πεύκη. Χαρακτηριστικό της μορφολογίας του εδάφους είναι η ρεματιά που διασχίζει το δάσος από Βορρά προς Νότο. Το δάσος δεν έχει πηγές ή άλλα χαρακτηριστικά γεωμορφολογικά στοιχεία, εκτός από τα υπολείμματα των οχυρωματικών έργων που κατασκευάστηκαν το 1941 από τους Γερμανούς. Πάνω στον λόφο δημιουργήθηκαν ανοικτές θέσεις πυροβόλων, αποθήκες, δεξαμενές, ορύγματα, καταλύματα και υπόγειες στοές. Οι Γερμανοί έφυγαν από την Ραφήνα στις 12 Οκτωβρίου του 1944, αφού πριν φρόντισαν  τον ανατινάξουν. Η  έκρηξη αυτή κατέστρεψε μεγάλο μέρος του, με αποτέλεσμα να απομείνει ότι βλέπουμε σήμερα περπατώντας στο λόφο: ορύγματα, τάφροι, φυλάκια και οχυρωματικά έργα κάτω από τα δέντρα, αλλά και το υπόγειο καταφύγιο, οι τσιμεντένιες στοές του οποίου έχουν μείνει ανέπαφες από την έκρηξη, αφήνοντάς μας ένα ακόμη αττικό δείγμα υπόγειας οχυρωματικής αρχιτεκτονικής του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Δήμος Ραφήνας έχει πραγματοποιήσει έργα αποκάλυψης , συντήρησης και απόδοσης στο κοινό των υπολειμμάτων των πολεμικών εγκαταστάσεων στο λόφο Οχυρό,διαμορφώνοντας τον χώρο  σε τόπο ιστορικής μνήμης και αναψυχής .

Το Ασκηταριό είναι ένα τριγωνικού σχήµατος ακρωτήριο, 2 χλµ. νοτίως της σύγχρονης πόλης της Ραφήνας. Ο Πρωτοελλαδικός οικισμός , μνημείο του οποίου συναντάμε στο ομώνυμο ακρωτήριο της Ραφήνας, συνιστά έναν εκ’ των τριών σημαντικότερων δειγμάτων πολιτισμού αυτής της περιόδου στην Αττική.Οι τρεις παραλιακές εγκαταστάσεις της εποχής, (Ασκηταριό, Ραφήνα, Άγιος Κοσμάς) αναπτύσσουν έναν κώδικα επαφών και σταθερής επικοινωνίας µε το Αιγαίο και την Εγγύς Ανατολή. Η θέση του οικισμού βρίσκεται στην επίπεδη κορυφή του ακρωτηρίου.Η πρωτοελλαδική εγκατάσταση χτίστηκε στο µεγαλύτερο µέρος της κορυφής του ακρωτηρίου, αν και µόνο ένα µικρό τµήµα στο βόρειο άκρο και µια µικρή περιοχή στα νότια έχουν ανασκαφεί. Το ακρωτήριο, µερικώς παρέχει µια φυσική οχύρωση, καθώς η Ανατολική και Βορειοδυτική πλευρά συνίσταται από βράχους που πέφτουν στη θάλασσα. Η τρίτη νοτιοδυτική πλευρά είναι η µόνη προσβάσιµη πλευρά.

Κατά την δεκαετία του 1950 οικοδομήθηκε ο ναός της Παναγίας της Παντοβασίλισσας , σε ανάμνηση του ομώνυμου βυζαντινού ναού στην Τριγλία. Στο προαύλιο της τοποθετήθηκε προτομή του Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης και αργότερα κατασκευάστηκε  παρεκκλήσιο αφιερωμένο στην μνήμη του. Από τα σημαντικότερα κειμήλια που διέσωσαν οι πρόσφυγες από την Τριγλία , η «Παναγία η Επίσκεψις» η ψηφιδωτή φορητή εικόνα του 14 ου αιώνα , προβεβλημένο έκθεμα στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο της Αθήνας.  Ακριβές αντίγραφο που φιλοτεχνήθηκε από το εργαστήριο του Μουσείου , κοσμεί το Δημαρχείο της Ραφήνας.

Έργο του Ακαδημαϊκού, αρχιτέκτονα Κυπριανού Μπίρη καθηγητή της αρχιτεκτονικής σχολής (1907-1990), πάνω από το λιμάνι, αποτελεί το σύμβολο της σύγχρονης πόλης.Στο υπόγειο του ναού (κατοχικό πολυβολείο ) βρίσκεται το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας, σε ανάμνηση γερμανικού μπλόκου που εκδηλώθηκε στην Ραφήνα στις 17 Ιουλίου του 1944. Στον περίβολο του ναού βρίσκεται η προτομή του σωτήρα των Τριγλιανών προσφύγων, που κατοίκησαν μετέπειτα την Ραφήνα, Φίλιππου Καβουνίδη. Οι Τριγλιανοί εγκατέλειψαν την πατρίδα τους στις 29 Αυγούστου 1922, με πλοία που εξασφάλισε για τον σκοπό αυτό ο συμπατριώτης τους εφοπλιστής Φίλλιπος Καβουνίδης , ο οποίος και έσπευσε επί τόπου , με κίνδυνο της ζωής του , για να διασώσει ανθρώπους και κειμήλια.

Υποκοριστικός τύπος ναωνυμίου, κτίστηκε το 1746 .Τοποθετείται μεταξύ του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας και του λόφου του Οχυρού, επί της λεωφόρου Αγίου Χρισοστόμου Σμύρνης.Σε παλαιότερους χάρτες αναφέρεται ως εκκλησάκι της Φανερωμένης.Ο ναός αποτέλεσε το πρώτο σχολείο για τα προσφυγόπουλα της Τρίγλιας από το 1923 έως το 1925. Στον περίβολο του βρίσκεται ο τάφος του ευεργέτη των Τριγλιανών Φίλιππου Καβουνίδη.

 Το Κέντρο πολιτισμού και Τέχνης εγκαινιάστηκε στις 19 Μαίου του 2016 και στεγάζεται δίπλα από το δημοτικό κατάστημα της Ραφήνας, επί της οδού  Αραφηνίδων Αλών 12. Φιλοξενεί περιοδικές εκθέσεις ντόπιων και ξένων καλλιτεχνών. Στον ημιόροφο του ο επισκέπτης θα συναντήσει  τμήμα της συλλογής έργων του εικαστικού Henk Van BoeKel, δωρεά της συζύγου του καλλιτέχνη προς τον δήμο. Στο κτίριο βρίσκεται επίσης η βιβλιοθήκη του δήμου Ραφήνας –Πικερμίου.

Ο νέος μουσειακός χώρος στο νοικιασμένο κτίριο του ΟΤΕ στην πλατεία Ραφήνας από το δήμο Ραφήνας-Πικερμίου. Η μοναδική έκθεση θαλάσσιου κόσμου που ξεκινά από 250 εκ χρόνια πίσω και καταλήγει στο σήμερα. Μοναδικά εκθέματα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, τα περισσότερα εκ των οποίων δωρεά του Κώστα Αποστόλου στο δήμο.

• Στην περιοχή Διασταύρωσης της Ραφήνας λειτούργησαν λιγνιτωρυχεία πιθανότατα από το1916 και εντατικά από τα μέσα της δεκαετίας του 1930 μέχρι το 1967.

Αποτέλεσαν πόλο έλξης κυρίως για εργάτες ορυχείων από το χωριό της Κύμης Ευβοίας και από την Σέριφο για Μεσογείτες και Σαρακατσάνους της περιοχής , για ποικίλων προελεύσεων εργάτες των ορυχείων του Λαύριου , και άλλους από τα νησιά , από την Ήπειρο και προς το τέλος από την Κρήτη. Μνημείο για την ζωή και την ιστορία των λιγνιτωρύχων της Διασταύρωσης Ραφήνας ιδρύθηκε το 2005 με πρωτοβουλία του Συλλόγου «ενότητα» Διασταύρωσης Ραφήνας και με την υποστήριξη του Δήμου Ραφήνας.